Zelfverrijking

Hedgefondsen bestaan al tientallen jaren. In het begin lieten ze weinig beleggers toe en was het beheerd vermogen klein. Ze presteerden goed. Maar in de jaren ‘80 en ’90 van de vorige eeuw behaalde iedereen mooie rendementen en dus viel het niet echt op. Bij het beleggende publiek waren hedgefondsen nauwelijks bekend.

Explosieve groei

Begin deze eeuw veranderde dit. Met het leeglopen van de internetzeepbel kregen aandelenbeleggers forse verliezen te incasseren. Hedgefondsen bleven daarentegen positieve rendementen genereren. Hun reputatie was gevestigd. De gevolgen hiervan waren te voorspellen. De belangstelling voor hedgefondsen groeide explosief. Alles en iedereen stortte zich erop. Het aantal hedgefondsen en het door hen beheerd vermogen rees de pan uit. Er zijn nu naar schatting meer dan tienduizend hedgefondsen die samen meer dan tweeduizend miljard dollar beheren.

Muur van geld

Het gevolg van deze muur van geld richting hedgefondsen was dat er teveel geld achter te weinig beleggingsmogelijkheden aanging. Dit dreef de prijzen op en beperkte de mogelijkheden om aan inefficiënties in de markt te kunnen verdienen. De beleggingsresultaten vielen terug. Bij de volgende crisis op de beurs (de kredietcrisis in 2008) verloren hedgefondsen gemiddeld 20 tot 25 procent en in 2011 (eurocrisis) gemiddeld 5 à 10 procent. Het sprookje van altijd positieve rendementen (absolute return, in het jargon) was definitief voorbij.

Kosten bijten

Met het uitblijven van de beloofde positieve resultaten kwam er meer aandacht voor de zeer hoge kosten van hedgefondsen. Die gingen nu echt bijten. Fondsbeoordelaar Morningstar berekende enkele jaren geleden dat hedgefondsen gemiddeld 3 tot 5 procent per jaar aan kosten in rekening brengen. In The Hedge Fund Mirage, een nieuw boek van hedgefonds insider Simon Lack, stelt de auteur dat het vanwege de hoge kosten heel moeilijk is om ook maar één hedgefondsbelegger te noemen die met hedgefondsen rijk is geworden.

Zelfverrijking

De auteur rekent voor dat beheerders van hedgefondsen tussen 1998 en 2010 zo’n 440 miljard dollar voor zichzelf hebben verdiend terwijl de klanten van hedgefondsen na aftrek van alle kosten met 9 miljard dollar genoegen moesten nemen. Kortom, de winsten die hedgefondsen hebben gemaakt gingen vrijwel volledig naar de beheerders van die fondsen, niet naar de klanten. En dit cijfer is volgens Lack nog geflatteerd. Zou je rekening houden met de vele hedgefondsen die niet meer bestaan, dan hebben beleggers in hedgefondsen er per saldo niets aan overgehouden - ze zijn met verliezen achtergebleven. Het Britse weekblad The Economist omschreef dit fenomeen onlangs als ‘Rich managers, poor clients’.

Volgens Simon Lack zouden beleggers die hun geld in hedgefondsen hebben gestopt twee keer zoveel hebben verdiend als ze het gewoon in Amerikaanse staatsobligaties hadden belegd. Een schrikbarende conclusie. En een vernietigend oordeel over een bedrijfstak die toch bijna elk jaar weer meer geld weet aan te trekken.

Ons feilbare denken

Het verweer van de hedgefondsbeheerders is dat de cijfers van Simon Lack niet kunnen kloppen. Serieuze beleggers zouden immers niet lang tolereren dat het rendement dat met hun geld wordt gegenereerd grotendeels aan de beheerder ten goede komt in plaats van hun zelf. Een nogal naïeve gedachte. Het is al heel vaak aangetoond dat beleggers vaak dingen doen die niet goed voor hun financiële gezondheid is. Ook als ze ervaren en ogenschijnlijk deskundig zijn.

Hedgefondsen zijn niet de eerste en zullen ook zeker niet de laatste keer zijn dat bij beleggers de hoop op een goed rendement (en een sterk marketing verhaal) het wint van het gezonde verstand. Wie daar nog aan twijfelt doet er goed aan een ander nieuw boek te lezen: ‘Ons feilbare denken’ van Daniel Kahneman, de meest invloedrijke gedragseconoom ter wereld. In dit boek toont hij wederom overtuigend aan dat mensen niet rationeel zijn. En dat we steeds weer verkeerde financiële beslissingen nemen. Als beleggers rationeel zouden zijn en altijd zouden doen wat voor hen het beste was, dan waren beheerders van hedgefondsen niet de grootverdieners van deze tijd.