Culture shock

MF Global, een Amerikaans handelshuis, is failliet. Na de komst vorig jaar van een nieuwe topman, oud-Goldman Sachs baas Jon Corzine, is het bedrijf meer gaan beleggen met het eigen kapitaal. Volgens berichten in de media gaf de topman persoonlijk opdracht om volop te beleggen in staatsobligaties van landen als Spanje, Italië en Ierland. Die waren flink in prijs gedaald en dat leek op een ‘koopje’. Wanneer de Europese landen hun problemen zouden oplossen lag een flinke koersstijging in het verschiet en kon er veel geld worden verdiend.

Junk

Het liep anders. Toen de omvang van de beleggingen van MF Global in deze staatsobligaties bekend werd, deed dat in de financiële wereld alarmbellen rinkelen. De markt zag het als een zeer risicovolle gok. Te risicovol, vond men. Kredietbeoordelaars verlaagden vorige week de kredietwaardigheid van het bedrijf naar ‘junk’ status. De aandelenkoers kelderde en beleggers eisten hun geld op. Een vicieuze cirkel werd in gang gezet waar op een gegeven moment niets meer aan te doen is. Het vonnis was geveld.

Risico is onvoorspelbaar

Opvallend was dat de staatsobligaties die MF Global had gekocht niet veel in waarde waren gedaald. De verliezen erop waren gering. Bovendien zouden de obligaties gemiddeld in minder dan een jaar worden afgelost. Feitelijk zag het er dus niet eens zo slecht uit. Ondanks dat je ogenschijnlijk goed onderbouwd kan beredeneren dat je er niet slecht voor staat kan het dus toch mis gaan. Het laat zien hoe moeilijk het is om risico’s goed in kaart te brengen en te beheersen. Hoe risico’s ontstaan, op elkaar inwerken en door de markt worden gepercipieerd is te dynamisch, complex en onvoorspelbaar om in modellen te vatten.

Culture shock

Het gaat hier om het faillissement van een handelshuis. Hoewel je nooit precies weet wat zoiets in de huidige onzekere marktomstandigheden in gang kan zetten, is het niet waarschijnlijk dat dit bankroet nog een gevaar betekent voor andere financiële instellingen, laat staan het financiële systeem als geheel. Maar het herinnert ons er wel aan dat het onverstandig is om (systeem)banken met hun eigen kapitaal te laten handelen. De risico’s zijn gewoon te groot. De mentaliteit van de handelaar is er één van meer oog voor het mogelijke rendement dan voor het risico. Vaak gaat dit gepaard met te veel vertrouwen in eigen kunnen en de behoefte aan de kick van een grote klapper maken. Een gevaarlijk mengsel dat wellicht niet misstaat bij hedgefondsen en handelshuizen. Maar een cultuur die je niet moet willen terugvinden binnen een bank die ook maatschappelijk noodzakelijke diensten levert als betalingsverkeer en kredietverstrekking. John Reed, oud-bestuursvoorzitter van Citigroup, bevestigde onlangs dat dit soort risicovolle handel grote problemen met zich meebrengt voor de governance en het risicobeheer van banken. Iets dat niet over het hoofd mag worden gezien in de discussie over het splitsen van banken.