Robeco: einde van een tijdperk

Het in 1929 opgerichte Robeco was ooit een mooi bedrijf. Een toonaangevende organisatie dat lang hét gezicht was van de Nederlandse beleggingsfondsenindustrie. Robeco bood een beperkt aantal breed gespreide beleggingsfondsen aan tegen lage kosten. Precies wat particuliere beleggers nodig hebben. Met een coöperatieve structuur en een internationale oriëntatie onderscheidde Robeco zich van anderen. In Nederland had Robeco het lange tijd ook wel makkelijk want concurrentie was er niet of nauwelijks, maar wat het deed was ook gewoon goed. En dat bracht het bedrijf succes. Het vlaggenschipfonds Robeco groeide uit tot het grootste beleggingsfonds van Europa.

Begin van het einde

Begin jaren negentig van de vorige eeuw ging Robeco een samenwerkingsverband aan met de Rabobank. In 1997 werd Rabo voor de helft eigenaar van Robeco. In 2001 volledig. En nu heeft Rabo iets meer dan 90 procent van de aandelen van Robeco doorverkocht aan Orix, een grote Japans financieel conglomeraat, en komt Robeco in buitenlandse handen. Aan alle reacties voel je aan dat dit toch het einde van een tijdperk markeert. De verkoop van Robeco staat symbool voor de teloorgang van de Nederlandse vermogensbeheerindustrie. ABN Amro heeft geen vermogensbeheer meer. Bij ING staat de afdeling Investment Management in de etalage. Kleinere partijen van naam en faam zijn er eigenlijk niet.

Hogere kosten

Robeco verdwijnt nu dan in buitenlandse handen maar de glans is er al lang geleden afgegaan. Zo’n twintig jaar geleden om precies te zijn – toen Robeco haar zelfstandigheid opgaf door met Rabo in zee te gaan. Vanaf het moment dat Rabo het voor het zeggen kreeg werd Robeco één van de vele dochtermaatschappijen die gewoon geld voor de moeder moest verdienen. En dus gingen de beheerkosten van de Robeco fondsen fors omhoog. Hierbij kwam de ontwikkeling richting ‘open architecture’: banken kwamen er niet meer mee weg om alleen de huisfondsen te verkopen en gingen ook fondsen van andere beheerders aanbieden. Hiervoor moesten de fondsbeheerders wel een stevige provisie aan de bank betalen. Om dat te bekostigen gingen de kosten van beleggingsfondsen nog verder omhoog. Een bijzonder voorbeeld van een markt waarin meer concurrentie tot hogere kosten leidt. In de financiële wereld werkt alles anders dan elders!

De alsmaar hogere kosten en de sterk toenemende concurrentie en efficiëntie op de financiële markten misten hun uitwerking niet. Het vlaggenschipfonds Robeco verslaat al jaren haar eigen benchmark niet. Voor veel andere Robeco fondsen geldt hetzelfde. Voor de meeste concurrenten van Robeco overigens ook. Robeco presteert dus niet slechter dan andere actieve beleggers. Het is gewoon dat er veel verandert op de financiële markten en partijen als Robeco staan er niet goed voor om dit het hoofd te bieden.

De wereld verandert

Wet- en regelgeving leidt tot meer transparantie. De ene crisis na de andere maakt dat beleggers zich kritischer opstellen tegenover vermogensbeheerders en kostenbewust worden. En de komst van indexfondsen die eenvoudiger, transparanter en goedkoper zijn en daardoor veelal beter presteren biedt beleggers een beter alternatief. In de VS trekken actief beheerde beleggingsfondsen nauwelijks nog geld aan. In Europa zal het dezelfde kant opgaan. In de VS zijn er mensen die voorspellen dat er over twintig jaar geen actieve fondsen meer zullen zijn. Dat lijkt overdreven maar zeker is dat de overgrote meerderheid van de actieve vermogensbeheerders het moeilijk gaat krijgen. Robeco onttrekt zich hier niet aan.

De consument wint

Is dit erg? Nee. Het is juist goed. Er is een enorm aanbod van actief beheerde beleggingsfondsen (meer dan honderdduizend) waarvan verreweg de meeste geen toegevoegde waarde bieden. Het zou goed zijn als veel van deze fondsen verdwijnen. Als de overname van Robeco symbool staat voor een grote opruiming in de fondsenindustrie dan moeten we dat toejuichen. Het zou een teken zijn dat deze markt eindelijk eens gaat functioneren zoals het hoort d.w.z. een markt waarin goede producten floreren en slechte producten verdwijnen. De consument wordt daar alleen maar beter van.