Indexbeleggen dendert door

Vorige week liet fondsbeoordelaar Morningstar weten dat de in Europa verkrijgbare actief beheerde wereldwijd beleggende aandelenfondsen in 2011 bijzonder slecht hebben gepresteerd. Slechts 13 procent van deze fondsen wist vorig jaar een beter rendement te behalen dan de MSCI World Index. Dit was hun slechtste score van de afgelopen tien jaar. De lange termijn resultaten werden nog niet bekend gemaakt, maar die zullen beleggers volgens Morningstar ‘iets meer geruststellen’. Maar veel beter zal het niet zijn. Het woord ‘iets’ zegt genoeg.

Passief plus, actief min

Ook vorige week publiceerde Morningstar cijfers over de in- en uitstroom van geld in 2011 bij Amerikaanse beleggingsfondsen. Daaruit bleek dat vorig jaar in de VS ongeveer 7 miljard dollar is onttrokken aan actief beheerde beleggingsfondsen. Dit is het nettobedrag d.w.z. instroom min uitstroom van geld. Indexfondsen hebben daarentegen per saldo 66 miljard dollar aan nieuw geld aangetrokken. En ETF’s (beursgenoteerde beleggingsfondsen, vrijwel allemaal passief beheerde indexfondsen) hebben volgens een andere bron (Index Universe) vorig jaar 119 miljard dollar netto instroom gezien. De totale instroom van geld in passief beheerde beleggingen (indexfondsen en ETF’s) ging dus richting de 200 miljard dollar. Ook wat cashflow betreft was er vorig jaar een wereld van verschil actief en passief.

Vertrouwensfactor

De grote winnaar onder de passieve fondsbeheerders was het bedrijf Vanguard. Van de 66 miljard dollar netto instroom in indexfondsen kwam bijna de helft in haar fondsen terecht. Ook bij de ETF’s deed Vanguard het beter dan haar concurrenten. Volgens Bill McNabb, de bestuursvoorzitter van Vanguard, wenden beleggers zich tot Vanguard in onzekere tijden omdat het de ‘trust factor’ heeft. Opvallend was ook de grote verliezer onder de beheerders van actieve fondsen: American Funds. Deze fondsen zagen maar liefst 82 miljard dollar weglopen. Opvallend omdat deze fondsen nog maar enkele jaren geleden vanwege goede prestaties juist enorm veel geld hadden aangetrokken en uitgroeiden tot de grotere beleggingsfondsen van de VS. We zien hier het bekende patroon van fondsen die een tijdje goed presteren maar dat niet kunnen volhouden waarna een negatieve spiraal ontstaat van slechte rendementen en forse uitstroom van geld.

Van de regen in de drup

De cijfers van Morningstar bevestigen een al langer zichtbare trend: er wordt steeds meer in indexfondsen belegd. Zelfs in de VS, waar indexfondsen al sterk zijn ingeburgerd en een aardig marktaandeel hebben, houdt de groei aan. De forse groei van het vermogen dat in indexfondsen en ETF’s wordt belegd betekent echter niet per se dat steeds meer beleggers passief gaan beleggen. Want indexproducten worden door beleggers, zowel professioneel als particulier, steeds vaker ingezet om actief mee te beleggen d.w.z. om snel in en uit allerlei beleggingscategorieën te stappen. Dit geldt vooral voor de makkelijk verhandelbare ETF’s.

De vraag is dan ook of beleggers niet van de regen in de drup komen door één vorm van actief beleggen (actief beheerde beleggingsfondsen) in te ruilen voor een ander (actief in en uit passief beheerde ETF’s stappen). Het zou mooi zijn als Morningstar (en anderen) eens onderzoeken hoeveel van het geld in indexfondsen en ETF’s op een buy-and-hold manier wordt belegd en hoeveel afkomstig is van actieve beleggers. Dan pas weten we of passief beleggen echt aan belang wint. En beleggers niet gewoon van de ene tekortschietende beleggingsstrategie op de andere overstappen.