Hedgefondsen altijd risicovol

‘Pas op voor hedgefondsen’ kopte het Financieele Dagblad onlangs. Dit naar aanleiding van het vonnis van de Amsterdamse rechtbank dat hedgefondsen ‘vrij algemeen als risicovolle belegging gelden’ en niet thuishoren in een risicomijdende beleggingsportefeuille. Een terecht oordeel. Want hedgefondsen zijn complex en complexiteit is riskant.

Risicomijdend?

Een klant van de gereputeerde vermogensbeheerder Wealth Management Partners had een zaak aangespannen omdat zijn risicomijdende portefeuille in een jaar 24 procent verlies had gemaakt. De portefeuille was voor 80 procent in hedgefondsen belegd. Dat een verlies van 24 procent niet strookt met een risicomijdende portefeuille is voor iedereen duidelijk. Maar hedgefondsbeheerders en vermogensbeheerders waren het niet eens met het standpunt van de rechtbank dat hedgefondsen in het algemeen als risicovol moeten worden beschouwd. Volgens hen verschilt dit per fonds en ‘komen hedgefondsen hun belofte om in goede en in slechte tijden positieve rendementen te behalen wel degelijk na’.

Geen absolute return

Dit laatste argument klopt in ieder geval niet. Indexen van hedgefondsen laten zien dat in zowel 2008 als 2011 hedgefondsen in de rode cijfers eindigden. In 2008 was het gemiddelde verlies meer dan 20 procent. In 2011 vijf à tien procent. In beide jaren was de schade groter dan het verlies op een eenvoudige beleggingsportefeuille van wereldwijde aandelen en veilige staatsobligaties. En in werkelijkheid is het nog veel erger. De hedgefonds indexen geven namelijk een te rooskleurig beeld van hoe deze beleggingen echt presteren omdat ze de minder succesvolle hedgefondsen buiten beschouwing laten. Als hiervoor gecorrigeerd wordt blijkt het gemiddelde rendement van hedgefondsen tot wel 5 procent per jaar lager te zijn, zo blijkt uit onderzoek.

Complex is riskant

Het tweede argument is dat je niet alle hedgefondsen over één kam kunt scheren omdat er veel verschillende soorten hedgefondsen zijn met zeer uiteenlopende beleggingsstrategieën. Dat sommige strategieën bewust risicovol zijn terwijl anderen juist dienen om risico te beperken is op zich correct. Maar de pleitbezorgers voor hedgefondsen gaan voorbij aan het feit dat zelfs als de doelstelling is om risico te beperken, het beleggingsbeleid nog altijd relatief complex is. En complexiteit is altijd riskant. Hoe ingewikkelder iets is, hoe moeilijker het is om de risico’s ervan te doorgronden en hoe waarschijnlijker het is dat het (een keer) anders uitpakt dan je had verwacht. Elke keer als er iets misgaat bij hedgefondsen blijkt dat zelfs deskundigen de grootste moeite hebben om het beleggingsbeleid en de daarmee samenhangende risico’s goed te kunnen inschatten.

Bovendien hebben hedgefondsen meer vrijheid dan gewone beleggingsfondsen. Ze kunnen in meer financiële instrumenten beleggen en van meer beleggingsstrategieën gebruikmaken. Ze hebben met minder regels te maken, vallen niet of nauwelijks onder toezicht en hoeven minder verantwoording af te leggen. Die vrijheid maakt dat je van hedgefondsen niet zeker kan zijn wat ze nou precies doen. Het is bekend dat hedgefondsen lang niet altijd doen wat ze zeggen te doen. En je weet niet in hoeverre de gepubliceerde resultaten een getrouw beeld geven van wat er echt gebeurt. Rendementen zijn vrij eenvoudig te ‘manipuleren’ en we weten dat sommige hedgefondsen dat ook doen om de resultaten mooier voor te stellen dan ze zijn. Bijvoorbeeld door te ‘schuiven’ met rendementen tussen verschillende periodes om de resultaten stabieler te doen lijken dan ze zijn. Ondanks recente verbeteringen in de transparantie van hedgefondsen zijn de meeste nog altijd een black box.

Zelfoverschatting

Zolang hedgefondsen complex en ondoorzichtig blijven en veel vrijheid genieten heeft de rechter gelijk als hij stelt dat hedgefondsen als risicovol moeten worden beschouwd. Vermogensbeheerders doen er goed aan dit te erkennen. Wie denkt als buitenstaander de risico’s van een hedgefonds goed te kunnen doorgronden leidt aan zelfoverschatting. Een zeer menselijk trekje overigens. Maar daarom niet minder gevaarlijk.