Focus op controle

Mea Culpa

Begin dit jaar stapte Bill Gross, de grootste en bekendste obligatiebelegger ter wereld, uit Amerikaanse staatsobligaties. Zijn verwachting was dat de rente weer zou gaan stijgen. Hij kon dat met ogenschijnlijk plausibele argumenten onderbouwen. Toch gebeurde het niet. De koersen van Amerikaanse staatsobligaties stegen verder en de rente daalde verder. Na een flink verlies te hebben geleden is de 'obligatiekoning' maar weer ingestapt. In een open brief aan beleggers, getiteld mea culpa, gaf hij zijn fout toe. Het siert de man. Weinig professionele beleggers geven hun fouten publiekelijk toe en bieden daarvoor hun excuses aan. Ondanks dat daar alle aanleiding toe is.

Het derde kwartaal van 2011 was een slechte op de aandelenmarkten. Paniek sloeg op veel plaatsen toe en risicovolle beleggingen werden de deur uit gedaan. De AEX leverde bijna 18 procent in. De wereldwijd gespreide MSCI World Index daalde iets minder dan 10 procent. Deskundigen buitelden over elkaar heen met verkoopadviezen. Risico mijden was het devies. Zij gingen er vanuit dat de dalende trend zou aanhouden. Helaas. In oktober ging de AEX bijna 10 procent omhoog, de MSCI World Index bijna 7 procent. In november zijn ze weer wat teruggezakt maar de eind september verwachte grote uitverkoop is (vooralsnog) niet uitgekomen.

Market timing

In het eerste voorbeeld werd een omslag voorspeld die er niet kwam. In het tweede geval werd juist geen ommezwaai voorspeld maar die kwam er wel. Het punt is duidelijk: voorspellen is heel moeilijk. In veel takken van sport vinden we dat heel normaal. Dat deskundigen niet durven te voorspellen hoe de schuldencrisis in het eurogebied eindigt, hebben we alle begrip voor. En als Johan Derksen ernaast zit met zijn voorspelling wie kampioen wordt, rekent niemand hem dat echt aan. Maar bij beleggen vinden we kennelijk dat experts wel de toekomst moeten kunnen voorzien. Het is teveel gevraagd. Dat kunnen zij niet. De toekomst laat zich niet voorspellen. Door niemand.

En daarom is bij beleggen actief in- en uitstappen (market timing in het jargon) geen goed idee. Beleggers die na de onrust in het derde kwartaal zijn uitgestapt hebben van papieren verliezen echte verliezen gemaakt. En ze staan nu voor de hele moeilijke taak om het geschikte moment te moeten kiezen waarop ze weer instappen. Wie actief in- en uitstapt moet twee keer goed gokken. En dat telkens weer. Het is een bijna onmogelijke opgave.

Onplezierige feiten

In 1979, aan de vooravond van de grootste bull market (een langdurige periode van stijgende koersen) in de geschiedenis, legde meesterbelegger Warren Buffett uit waarom market timing en wachten op betere tijden onverstandig is: "Voordat u hiernaar grijpt (market timing) moet u twee onplezierige feiten onder ogen zien: de toekomst is nooit helder en u betaalt een hele hoge prijs als u wacht tot het sentiment weer ten goede is gekeerd. Onzekerheid is de vriend van de lange termijn belegger die waarde zoekt."

Wat kan je controleren

Ervaren beleggers hebben geleerd dat succesvol beleggen niet een kwestie is van voorspellen waar het 'beste' rendement te behalen is. "We really can't manage returns because we don't know what they are going to be", aldus de befaamde belegger en auteur van beleggingsboeken Peter Bernstein. Veel beter is het om te focussen op wat je wel kunt controleren: risico en kosten. En het mooie is dat dit nog relatief eenvoudig is ook. Risico controleer je door een beleggingsmix te kiezen die bij je past en daaraan vast te houden. Dat betekent periodiek herbalanceren en het lawaai van de financiële markten negeren. Kosten controleer je door te beleggen in goedkope indexfondsen en zo min mogelijk te handelen. Zo simpel is het.