De omwenteling van actief naar passief beleggen is begonnen

Meer dan veertig jaar na de geboorte van het eerste indexfonds komen beleggers eindelijk in groten getale in beweging. Zoals John Bogle, de oprichter van Vanguard, al lang geleden zei: ‘Investors won’t act contrary to their own interests forever’. Dit punt lijkt nu te zijn bereikt.

Vermogensbeheer is veranderd

In de naoorlogse periode is de vermogensbeheermarkt onherkenbaar veranderd. Het aantal vermogensbeheerders is explosief gegroeid. De hoeveelheid geld die ze beheren is nog veel sterker toegenomen. En het aantal beleggingsstrategieën en -fondsen die ze aanbieden is overweldigend. Tegelijkertijd zijn de kosten van (actief) vermogensbeheer fors gestegen. Schaalvoordelen zijn niet aan de klant doorgegeven.

Ook het karakter van de bedrijfstak is veranderd. Van klant centraal naar winst centraal. Waar het ooit gewoon was dat je als goede rentmeester met andermans geld omging, is het tegenwoordig zaak om zoveel mogelijk vermogen binnen te halen en is marketing waar het om draait. De centrale vraag is niet meer of het goed is voor de klant maar of je het kan verkopen aan de klant. Van ‘we sell what we make’ naar ‘we make what will sell’, zoals John Bogle het zo treffend omschrijft.

Maar niet verbeterd

Het resultaat van deze metamorfose is dat vermogensbeheerders gouden tijden hebben beleefd. Met winstmarges van dertig tot veertig procent is vermogensbeheer een van de meest winstgevende bedrijfstakken geworden. Voor de klant geldt echter dat die het gelag heeft betaald. Een recent rapport van de Britse financiële toezichthouder FCA bevestigt nog maar eens wat (wetenschappelijk) onderzoek al sinds eind jaren ’60 van de vorige eeuw keer op keer laat zien: dat actief vermogensbeheer duur is en dat de overgrote meerderheid van de actief beheerde beleggingsfondsen de index niet verslaat. Kortom, de prijs is hoog en de kwaliteit is slecht.

Omwenteling

Geen wonder dat beleggers massaal overstappen van actief naar passief. De geldstroom richting passief is inmiddels zo groot dat in de Amerikaanse media al wordt gesproken over het einde van actief beleggen. Dit is sterk overdreven. Actief beleggen zal niet verdwijnen. Er zullen altijd beheerders zijn met ogenschijnlijk mooie beleggingsstrategieën die dat goed kunnen verkopen. En er zullen altijd consumenten zijn die dat (willen) geloven. Mensen die op zoek zijn naar de nieuwe Warren Buffett. De speld in de hooiberg. Net als bij de loterij is de kans op succes klein. Maar de hoop op die ene vondst die je rijk maakt is een krachtige motivator.

Actief beleggen moet ook niet verdwijnen. Het heeft een rol te spelen. Maar als de pakweg 80 procent van actief beheerde fondsen die geen waarde toevoegt het loodje zou leggen, zou iedereen dat moeten toejuichen. Dat is niet alleen beter voor de beleggers in die fondsen. Wij hebben er allemaal baat bij als al die hoogopgeleide mensen iets gaan doen dat nuttig is voor de samenleving.

De klant is de winnaar

De grote omwenteling van actief naar passief is begonnen. En zal nog veel verder gaan. Actieve vermogensbeheerders beginnen het heet onder de voeten te krijgen. De eerste fusies hebben al plaatsgevonden. Een verdere consolidatie is onvermijdelijk. Het heeft te lang geduurd maar de opkomst van indexbeleggen zorgt eindelijk voor marktwerking. Dat is pure winst voor de particuliere belegger.