AEX schiet tekort

Met ingang van vandaag verandert de manier waarop de AEX-index wordt samengesteld. De weging van de aandelen binnen de index hangt niet meer af van het handelsvolume maar van de (vrij verhandelbare) beurswaarde. Dat is een verbetering. Maar als index om in te beleggen en als graadmeter van de beurs schiet de AEX nog steeds tekort.

AEX niet om in te beleggen

De AEX-index bestaat uit de 25 grootste bedrijven die een beursnotering in Amsterdam hebben. Dit zijn voornamelijk, maar niet uitsluitend, Nederlandse bedrijven. Omdat Nederland een klein land is met een handvol grote bedrijven is de AEX een index met een gebrekkige spreiding en een onevenwichtige sectorale samenstelling.

De drie grootste bedrijven (Shell, Unilever, ING) zijn samen goed voor 40% van de index. Met de top zes zit je op ongeveer 60%. In de AEX zijn bepaalde sectoren helemaal niet vertegenwoordigd (b.v. nutsbedrijven, farmacie) of maar beperkt (IT). Terwijl andere bedrijfstakken juist zwaar wegen. Denk aan de financiële sector, nu minder dan 20% maar in het verleden meer dan 40%.

Deze gebreken maken de AEX-index ongeschikt om in te beleggen. Indexbeleggers zijn beter af met een breed gespreide index als de wereldwijde MSCI World Index. Die biedt een betere verhouding tussen risico en rendement.

AEX niet geschikt als graadmeter voor ‘de beurs’

De AEX-index schiet ook tekort als graadmeter voor ‘de beurs’. In de eerste plaats omdat de AEX-index waar beleggers en de media altijd over praten, een zogeheten koersindex is. Die meet alleen de koerswinst of -verlies en laat dividenden buiten beschouwing. Dit geeft (op langere termijn) een zeer vertekend beeld. Zoals blijkt uit de veelgehoorde stelling dat beleggen in aandelen sinds de eeuwwisseling alleen maar verlies heeft opgeleverd – ‘de beurs’ staat immers rond de 400 punten, nog ver onder het hoogtepunt van rond de 700 punten begin deze eeuw. Zou je het dividend echter meetellen dan staat de AEX niet 40% maar nog maar zo’n 10% onder de hoogste stand ooit. Een groot verschil. En zou je naar een bredere index kijken, dan is het hoogtepunt alweer gepasseerd.

Een tweede reden waarom de AEX als graadmeter van ‘de beurs’ tekortschiet is dat de Nederlandse beurs voor de meeste beleggers niet (meer) de relevante maatstaf is. De AEX is een index van de Nederlandse beurs. Als graadmeter van het wel en wee van het grote, Nederlandse beursgenoteerde bedrijfsleven heeft de AEX bestaansrecht. Maar de Nederlandse beurs vertegenwoordigd slechts 1% van de aandelenmarkten van ontwikkelde landen wereldwijd. Neem je ook de opkomende landen mee, dan is het nog minder. Vrijwel geen enkele belegger, professioneel noch particulier, belegt vandaag de dag alleen nog in eigen land. Ze beleggen over de hele wereld. Meestal middels beleggingsfondsen. En dan is een wereldwijde aandelenindex, zoals de MSCI World Index, een betere graadmeter van ‘wat er op de beurs gebeurt’ dan de AEX.