96% schiet tekort

Obligaties spelen een belangrijke rol in beleggingsportefeuilles en er wordt meer in obligatiefondsen belegd dan in aandelenfondsen. Desondanks gaan verreweg de meeste onderzoeken naar de prestaties van beleggingsfondsen over aandelenfondsen. Over obligatiefondsen horen we niet veel. Twee recente publicaties verdienen daarom de aandacht. Je vraagt je af waarom mensen überhaupt nog in actief beheerde obligatiefondsen beleggen.

96% schiet tekort

De commissie Frijns heeft op verzoek van minister Donner een analyse gemaakt van het beleggingsbeleid en risicobeheer van Nederlandse pensioenfondsen. Eind januari kwam de commissie met haar bevindingen. Op basis van cijfers van onderzoeksbureau Morningstar concludeert de commissie in haar rapport onder andere het volgende:

Europese en Amerikaanse obligatiefondsen die actief beleggen presteren voor het overgrote deel (96%) minder goed dan de index.

Een recent onderzoek van Dimensional, een grote Amerikaanse fondsbeheerder, kwam tot een vergelijkbare conclusie¹. Dit onderzoek ging echter verder op de materie in. De belangrijkste conclusies waren:

• Er zijn nauwelijks obligatiefondsen die na kosten beter presteren dan de index.
• Er is een bijna één op één relatie tussen kosten en rendement. De slechte prestaties van obligatiefondsen zijn vrijwel geheel te wijten aan kosten.
• De obligatiefondsen die in een bepaald jaar goed presteerden, wisten dit in de periode daarna niet vast te houden. Zelfs niet in de zes maanden daarna. Kortom, de in het verleden behaalde rendementen zeiden niets over de toekomst.
• Er zijn nauwelijks beheerders van obligatiefondsen met voldoende kunde om de hoge kosten terug te verdienen.

Weggegooid geld

Volgens cijfers van De Nederlandsche Bank was eind vorig jaar 195 miljard euro belegd in Nederlandse obligatiefondsen. Dit betekent dat beleggers jaarlijks zo’n 2 miljard euro kwijt zijn aan beleggingskosten waar geen toegevoegde waarde tegenover staat. Weggegooid geld. Voor het grootste deel voor rekening van de pensioenfondsen.

Volgens de commissie Frijns ‘wil dit niet zeggen dat pensioenfondsen alleen maar passief moeten beleggen, wel dat besturen beter moeten onderbouwen waarom de gekozen vorm van actief beleid lonend is’. Maar het probleem is nou juist dat het meestal niet lonend is. Wat moet het bestuur dan doen? ‘Pensioenfondsen hanteren veelal een mix van actief en passief portefeuillebeheer. Opvallend is dat deze mix over de tijd tamelijk stabiel is ondanks dat de resultaten van actief portefeuillebeheer al decennia lang tegen blijken te vallen en er geen degelijk wetenschappelijk bewijs bestaat dat actief management lonend is’. Misschien niet alles passief beleggen maar toch wel een stuk meer, lijkt de commissie hier te willen zeggen.

Geen bewijs voor actief beheer

Een andere conclusie is ook nauwelijks mogelijk. Actief beleggen in obligatiefondsen heeft 4% kans op succes en een commissie met als voorzitter de man die ooit hoofd beleggingen was bij de grootste belegger van Nederland (het ABP pensioenfonds) zegt dat er ‘geen degelijk wetenschappelijk bewijs bestaat dat actief management lonend is’. Kan het nog duidelijker?